Ineptocratie: Wanneer leiders falen en burgers betalen

“‘Tis the time’s plague when madmen lead the blind.”– William Shakespeare, King Lear

We verwijzen niet graag voortdurend naar Amerika. Maar af en toe moeten we dat toch doen – niet om te kopiëren, maar om te vermijden dat we dezelfde fouten maken. Want hoe is het in godsnaam mogelijk dat een figuur als Donald Trump verkozen werd tot president van de oudste moderne democratie ter wereld?

Het antwoord zit vervat in Shakespeare’s citaat. De “blinden” verwijzen naar een groot deel van de Amerikaanse bevolking die zich nooit volledig heeft kunnen ontplooien – sociaal, economisch of intellectueel. Zij zijn vatbaar voor simplistische slogans als “Make America Great Again”, en volgen leiders die hen vooral bevestigen in hun onvrede, maar geen oplossingen bieden.

De parallellen met België zijn confronterend. Ook bij ons dreigt een systeem dat vastloopt door kortetermijndenken, politieke belangen en een structureel gebrek aan moed.

Ineptocratie: Wanneer beleid faalt door zijn eigen structuur

Er bestaat een term voor samenlevingen die zo werken: ineptocratie. Een systeem waarin de minst capabele verkozen worden door de minst productieve, en waarbij niet-productieve leden worden beloond met middelen betaald door zij die wel bijdragen.

Laten we helder zijn: België wordt níét geleid door domme mensen. Binnen bijna elke partij zit er voldoende intelligentie om goed beleid te voeren. Maar waarom gebeurt het dan niet?

Omdat het systeem hen tegenhoudt.

We voeren beleid op meerdere niveaus – federaal, gewestelijk, gemeentelijk – en die praten te weinig met elkaar. Er is versnippering, stilstand, en vooral: geen échte verantwoordelijkheid. Eén bevoegdheid, één verantwoordelijke – dát zou het uitgangspunt moeten zijn. Maar de politieke moed ontbreekt om die omslag te maken.

De greep van de partij boven het algemeen belang

In België ligt de macht niet bij de verkozenen, maar bij de partijen. En partijen denken dogmatisch. Ze verdedigen hun stokpaardjes, zelfs als ze weten dat het niet in het belang van het land is. Bart De Wever beseft ongetwijfeld dat België nood heeft aan een eenvoudige staatsstructuur, maar durft zijn achterban daar niet van overtuigen.

Paul Magnette wéét dat hervormingen nodig zijn binnen de overheidssector, maar blokkeert ze omdat zijn basispubliek daar werkt.

Het resultaat is een systeem waarin de grootste uitdaging niet het gebrek aan inzicht is – maar het gebrek aan moed.

Singapore als inspiratie: visie, daadkracht, resultaat

Wie zoekt naar een alternatief model, kijkt best naar Singapore. Onder leiding van Lee Kuan Yew evolueerde dat land op 30 jaar tijd van een straatarme natie naar een van de meest welvarende ter wereld.

Hoe?

• Een klein maar doeltreffend bestuur

• Een sterk onderwijssysteem voor iedereen

• Investeringen in infrastructuur

• Een klimaat dat inzet op talent, expertise en ondernemerschap

In het Singapore van vandaag draagt bijna elke burger bij aan de samenleving. Daar draait het om: maximale ontplooiing, niet maximale compensatie.

Wat als België het Singapore van Europa wordt?

Daarvoor moet er wel wat veranderen. De N-VA moet haar droom van onafhankelijkheid laten varen en inzetten op efficiënt bestuur voor alle Belgen. Socialisten moeten hun rol in de ‘verzorgingsstaat’ herdenken en evolueren naar een echte ‘ontplooiingsstaat’.

Reset Belgium roept álle politieke leiders op om hun dogma’s los te laten. Om te kiezen voor het algemeen belang. En we doen ook een oproep aan het middenveld: kijk verder dan het belang van je leden – denk aan de samenleving als geheel.

De weg wordt niet makkelijk. Maar het kán. België kan het Singapore van Europa worden. Mits visie, durf en volharding.

“At the end of the day, what have I got? A successful Singapore. What have I given up? My life.”– Lee Kuan Yew