Trump en de sluipende afbraak van de democratie

– Wat België hiervan kan leren.

In de Verenigde Staten, ooit het schoolvoorbeeld van een democratische samenleving, zien we hoe één man het systeem naar zijn hand zet. Donald Trump gebruikt zijn macht – verkregen via democratische verkiezingen – om zichzelf, zijn entourage en zijn geldschieters te bevoordelen. Wat eerst begon als een politieke beweging, is intussen een krachtig netwerk van macht en belangenvermenging geworden.

Populisme als hefboom voor zelfverrijking

Trump kwam aan de macht met de steun van conservatieve kiezers én de miljarden van tech-oligarchen. In ruil krijgen zijn sponsors enorme overheidscontracten: vastgoeddeals in het Midden-Oosten, IT-samenwerkingen met bedrijven als Palantir en Nvidia, wapencontracten, zelfs persoonlijke geschenken zoals een privéjet van de Emir van Qatar. De Amerikaanse economie floreert op korte termijn, maar tegen een hoge democratische kost.

Want Trump gaat verder dan politieke spelletjes. Hij ontslaat kritische stemmen binnen justitie en politie, ondermijnt de persvrijheid en trekt structureel de financiering terug van onderwijsinstellingen en onderzoekscentra. Kritisch denken wordt vervangen door slogans, complexe analyses door buikgevoel – perfect afgestemd op zijn achterban, die vaak minder toegang had tot degelijk onderwijs.

De voedingsbodem van populisme: onontplooiing

Trump spreekt een groep aan die zich achtergelaten voelt door het systeem. Mensen met beperkte opleiding, vaak wereldvreemd en gevoelig voor eenvoudige, zwart-witboodschappen. Dankzij sociale media, die via algoritmes steeds dezelfde meningen versterken, groeit hun overtuiging in “alternatieve waarheden” zonder tegenspraak.

Het gevolg? Een democratie die enkel nog in naam bestaat. Waarin machtige elites de lijnen uitzetten, en de rest van de bevolking kiest tussen verdeeldheid en gelatenheid.

Wat betekent dit voor België?

We moeten ons geen illusies maken: ook in België is populisme aan een opmars bezig. Niet altijd via extreme ideologieën, maar wél via politici die meewaaien met wat mensen willen horen: "De werkende Vlaming tegenover de luie Waal", "Belast de rijken", "Weg met de vreemdelingen".

Bij ResetBelgium kiezen we radicaal voor een ander pad. Wij geloven dat de sleutel tot een duurzame samenleving ligt in de maximale ontplooiing van elke burger. Niet door mensen te reduceren tot economische eenheden, maar door hen kansen te geven om bij te dragen naar hun eigen vermogen en talent.

Want waar mensen zich kunnen ontwikkelen, ontstaat engagement. En waar engagement groeit, verliest populisme zijn aantrekkingskracht.

Ontplooiing als fundament voor échte democratie

België kampt vandaag met een scheefgetrokken verhouding: een te kleine actieve groep draagt een te grote inactieve groep. Simpele activeringsmaatregelen zullen dit niet oplossen zolang mensen geen ontwikkelingskansen krijgen.

Daarom is investeren in onderwijs, persoonlijke groei en maatschappelijke betrokkenheid geen luxe, maar noodzaak. Alleen zo bouwen we een samenleving waarin elk individu telt – en waarin extremen geen kans krijgen.